Hij voelde dat hij iets wilde met het onderwerp agressie en intimidatie. Daarom werd Daniël van Schijndel, raadslid in Asten, lid van het Ondersteuningsteam. Niet alleen om een luisterend oor te bieden aan collega’s die te maken hebben met bedreigingen, maar ook om er zelf iets van te leren. 'Door de coaching ben ik gaan beseffen hoe groot de impact van een incident op je gevoel is.'
Zeven jaar geleden ging Daniël van Schijndel de gemeenteraad in van het Brabantse Asten. Niet alleen om de 'vergeten doelgroep' van jongeren te vertegenwoordigen, maar ook om iets te doen aan het dalende vertrouwen van burgers in de politiek. 'Er gaat geen feestje voorbij of er wordt geklaagd over de politiek', zegt Van Schijndel. 'Je ziet steeds vaker dat dat kan uitmonden in agressie. Het vertrouwen herstellen, door bijvoorbeeld mijn gezicht vaak te laten zien en zaken goed uit te leggen, draagt bij aan het verminderen van agressie.'
Hoewel hij in Asten weinig casussen kent waarbij bestuurders of raadsleden direct bedreigd werden, kent Van Schijndel wel het gevoel van onveiligheid. Ook dat mag benoemd worden, vindt hij. 'Wat voor de een niets betekent, kan voor de ander wel degelijk bedreigend overkomen. Sowieso betekent de term "bedreiging" voor iedereen iets anders.'
Onveilig gevoel
De onveiligheid zat ‘m voor Van Schijndel in het gedrag van een ondernemer die eens onderwerp van gesprek was in de gemeenteraad en het college, vanwege het overtreden van allerlei regels. Wel dat hij een paar jaar geleden in het café stond en op de schouder werd geslagen door één van de medewerkers van de betreffende ondernemer. 'Jij gaat wel vóór stemmen, hè', zei de man, terwijl er nog een groepje collega’s bij kwam staan.
'Ik voelde meteen dat ik op moest letten wat ik zou zeggen', blikt Van Schijndel terug. 'Ik deed er alles aan om het gesprek een andere kant op te buigen en was enorm op mijn hoede. Eenmaal thuis heb ik er nog over lopen piekeren. In feite is het geen intimidatie, maar het kwam op mij wel over als intimidatie.' Het onveilige gevoel heeft geen invloed gehad op zijn werk als raadslid, zegt hij. 'Maar als ik deze personen tegenkom in de supermarkt, loop ik wel met een boogje om ze heen. Ze weten dat ik destijds kritisch was, ik heb geen idee hoe ze daarmee omgaan. Een soort black box die voor onrust zorgt.'
Klein bier
Het incident in het café vond Van Schijndel in eerste instantie te klein om te delen. 'Het voelde toen als "klein bier", ik wilde het simpelweg van me af laten glijden en verder gaan. Nu, een paar jaar later, zou ik het misschien anders doen. Ook dat soort gebeurtenissen, waar op een indirecte manier onveiligheid wordt gecreëerd, mogen aandacht krijgen. De een zegt, gewoon niet aan denken, maar dat lukt niet iedereen.'
Om zijn zorgen, die later alsnog ontstonden rondom hetzelfde incident, te delen sprak Van Schijndel met een fractielid, de gemeentesecretaris en de griffier. 'Ik wilde er niet alleen mee blijven zitten, dus ik heb het gedeeld. Het was fijn dat ze naar mijn verhaal luisterden en meedachten over hoe ik hier het best mee om kon gaan.'
Hij vindt agressie en intimidatie belangrijke onderwerpen en is daarom ook lid geworden van het Netwerk Weerbaar Bestuur en het Ondersteuningsteam. 'Intrinsiek voelde ik dat dit een onderwerp is waar ik iets mee wilde. Het werk van raadsleden is moeilijker geworden, onder meer door de polarisatie in de samenleving. Als politicus doe je het nooit voor iedereen goed. Steeds vaker is er sprake van agressie en intimidatie, ik móest daar iets mee doen. Dus toen het Ondersteuningsteam mensen zocht, heb ik me aangemeld.'
Er zelf iets van leren
Tot nog toe heeft Van Schijndel twee keer een collega-raadslid uit andere gemeenten bijgestaan. De ene keer was zijn coaching kortstondig, de andere keer wat uitgebreider. De tweede casus betrof een raadslid dat bedreigd werd en daar zoveel last van had dat ze haar werk niet meer kon doen. 'Door samen na te denken hoe je het best kunt omgaan met de situatie, en welke stappen je zou kunnen zetten, help ik niet alleen de ander, maar leer ik er zelf ook veel van. Zoals hoe je zo goed mogelijk kunt luisteren naar iemand die in moeilijkheden zit en hoe je moet doorvragen om tot de kern te komen. Ook ben ik door de coaching meer gaan beseffen hoe groot de impact van gevoelens zijn op het welzijn, en hoe je er dus geestelijk mee om kunt gaan.'
Ook heeft hij bij zijn eigen burgemeester aangegeven dat hij actief is in het Ondersteuningsteam. 'Bij een volgende sessie met de raad over het onderwerp Integriteit zet ik het Ondersteuningsteam op de agenda. Ik wil er kort iets over zeggen en aangeven dat raadsleden bij mij terechtkunnen, of als ze liever met iemand op grotere afstand praten, bij een collega van het Ondersteuningsteam. Te veel raadsleden weten niet van het bestaan, dus ik wil er meer bekendheid aan geven.'
Of er in de Astense gemeenteraad überhaupt gesproken wordt over agressie en intimidatie? 'Er komen gelukkig nauwelijks casussen voorbij, behalve een paar jaar terug, toen een verwarde man plotseling op de stoep van raadsleden en de wethouder stond. Dat is toen uitgebreid besproken. Maar los van een casus hebben we het er niet vaak over. En als we het erover hebben, scharen we het onder het kopje integriteit. Terwijl het juist goed zou zijn om het eens apart over dit thema te hebben, om er een avond voor uit te trekken. Of beter, het periodiek op de agenda zetten zodat we tijd hebben om er dieper op in te gaan.'
Kop in het zand
Of het onderwerp een taboe is? 'Het is niet iets wat je zomaar even bespreekt. Je moet je kwetsbaar durven opstellen, wat voor velen, en ook voor mij, lastig is. In een dorp zijn mensen, denk ik, sneller geneigd om te denken dat het bij hen niet voorkomt. Eigenlijk is dat een comfortabele gedachte, die ook bij mij wel eens voorkomt. Maar’, voegt hij toe, ‘niemand heeft ooit iets geleerd door in zijn comfortzone te blijven. Daarom ben ik ook lid geworden van het Netwerk, wetende dat het agressie en intimidatie overal voorkomt. Er zijn nou eenmaal thema’s die je persoonlijke belangen overstijgen, dit is er een van.'
Wat hij zijn collega-raadsleden in het land zou willen meegeven? 'Een sparringpartner die jou een spiegel kan voorhouden is ontzettend behulpzaam als je geconfronteerd wordt met agressie. Je hebt het gevoel dat je niet alleen staat. Want je kunt in de krant wel lezen dat er nog meer slachtoffers zijn van agressie en/of intimidatie, maar wat zegt jou dat? Het helpt pas echt als je een nummer kunt bellen wanneer je niet meer weet wat je moet doen. Even met iemand sparren is dan erg fijn.'
Meer informatie
Dit interview is de zesde in een reeks vraaggesprekken met bestuurders en volksvertegenwoordigers over hoe zij omgingen met agressie en intimidatie maar ook hoe zij ondersteuning geven aan collega's die te maken krijgen met agressie, intimidatie en geweld.
Het interview is gemaakt door Marielle van Bussel in opdracht van het Ondersteuningsteam (Nederlands Genootschap van Burgemeesters, Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en Wethoudersvereniging) Netwerk Weerbaar Bestuur.
Contact
Wanneer je te maken krijgt met agressie en intimidatie kunt je 24/7 contact opnemen met het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur. Het Ondersteuningsteam is bereikbaar op 070-373 8314. U komt dan in contact met een van onze vertrouwenspersonen.