Weerbaarheidsscan maakt bestuurders Velsen alert op infiltratie

Ruurd Palstra, griffier gemeente Velsen

Vernieuwing en ontwikkeling van democratie ligt Ruurd Palstra (griffier gemeente Velsen) na aan het hart. "Als er in Velsen vormen van participatie opbloeien waarbij inwoners meedenken over hun buurt of woonplaats, geeft mij dat energie. De keerzijde van open en democratisch bestuur is dat kwaadwillende daar misbruik van kunnen maken. Bestuurders kunnen zich alleen kwetsbaar opstellen, als ze alert zijn op criminele ondermijning. Dat stond centraal in onze weerbaarheidscan."

"In de zeehaven van IJmuiden vindt drugshandel plaats. Drugs worden van daaruit doorgevoerd naar Amsterdam en Duitsland. Dan ontkom je niet aan handel, opslag en witwassen en ligt criminele ondermijning van raadsleden, collegeleden en ambtenaren op de loer. Dat gebeurt heel subtiel, maar grijpt diep in op de samenleving en kan tot ernstige vormen van bedreiging leiden (zoals we ook in Haarlem hebben gezien bij de burgemeester). In het boek 'De achterkant van Nederland' van Pieter Tops staat daarvan een treffend voorbeeld. Op het moment dat een burgemeester zijn bedlamp uitknipt, krijgt hij een sms'je met de tekst 'slaap lekker burgemeester'.

Met de weerbaarheidsscan wilden we ambtenaren, bestuurders en raadsleden van deze 'onzichtbare' dreiging bewustmaken. Op basis van een enquête onder ambtenaren hebben we de raad geïnformeerd over wat er gebeurt. Aan de hand van (op feiten gebaseerde) fictieve casussen hebben we vervolgens besproken hoe weerbaar we als raadsleden, bestuurders en organisatie zijn tegen criminele ondermijning. De eerste stap is dat we ons van dit gevaar bewust zijn en het eerder signaleren. De scan heeft het bewustzijn vergroot over hoe criminele organisaties op slinkse wijze de integriteit kunnen ondermijnen, van bestuurders, ambtenaren en van ondernemers. Bestuurders beseffen nu nog beter dat het plaatsvindt.

Vanuit die bewustwording willen we handelingsperspectief bieden om ondermijning binnen de gemeente te voorkomen. Bijvoorbeeld door cruciale beslissingen niet bij één persoon neer te leggen, zoals het toekennen van subsidies, verkoop van grond en dergelijke. En door meer bewustwording bij de samenleving te creëren zodat signalen ons eerder bereiken.

Als we niet weerbaar zijn tegen deze subtiele ondermijning, komen de gewenste transparantie en democratie onder druk te staan. Ik wil voorkomen dat we ons terugtrekken op ons eiland en inwoners de mogelijkheid ontnemen om mee te beslissen over hun leefomgeving. Alleen met stabiel bestuur en een stabiele samenleving kun je infiltratie voorkomen en de democratie beschermen en vernieuwen."

Een overzichtelijke infographic geeft voor verschillende fasen (preventie, reactie en nazorg) inzicht in de verschillende instrumenten en diensten die het Netwerk Weerbaar Bestuur biedt. De infographic is bedoeld voor bestuurders, volksvertegenwoordigers en de ambtelijke organisatie.