Meld geweld en praat erover

Monique van Limpt

Als arbeids- en organisatiedeskundige implementeert Monique van Limpt in opdracht van het A&O-fonds het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem (GIR), een systeem voor de eigen organisatie. Daarnaast geeft ze trainingen over omgaan met agressie. “Helaas melden ambtenaren en bestuurders agressie- en geweldsincidenten nog te weinig, terwijl dat juist incidenten kan inperken en beperken.”

“Aanleiding voor agressief gedrag is vaak dat een burger of ondernemer niet de gewenste voorziening, vergunning of uitkering krijgt. Natuurlijk kan de dienstverlening van de gemeente soms tot irritatie leiden, maar bij agressief gedrag hebben we het echt over persoonlijk uitschelden, bedreigen, intimidatie en lichamelijk geweld. De incidenten variëren van uitgescholden worden voor rotte vis tot bedreigingen als ‘ik weet je te vinden’ of ‘dat is toch het kenteken van je auto?’.

Ambtenaren, maar zeker bestuurders, melden dergelijke incidenten vaak pas als het ernstig wordt en ook dan blijft het regelmatig beperkt tot een informeel gesprek met één ambtenaar of collega-bestuurder. Veel burgemeesters en wethouders vinden ook dat ze een dikke huid moeten hebben, omdat agressie nu eenmaal bij hun functie hoort.

Soms worden zelfs kinderen van bestuurders op school aangesproken op het besluit van hun ouder. Als familieleden er zo bij worden betrokken, raakt dat bestuurders hard.

Ook de impact van sociale media moeten we niet onderschatten. Deze vorm van agressie neemt duidelijk toe. Een moeder die niet de gewenste uitkering kreeg, postte een foto van haar huilende kind en wees daarbij een ambtenaar aan als schuldige. Dergelijke berichten maken het heel persoonlijk en door het grote bereik kunnen ambtenaren zich hierdoor aangeschoten wild voelen. 

Op basis van belevingsonderzoek weten we dat ambtenaren en bestuurders maar 5 tot 10 procent van alle agressie-incidenten melden in het GIR-systeem. De meldcultuur moet echt veranderen, want hoe eerder je (verbale) agressie meldt, des te beter je het kunt inperken of voorkomen. Via de coördinator agressie en geweld kun je dan achterhalen of een burger al vaker agressief optrad. Dan kun je samen op huisbezoek gaan, eerder proberen te de-escaleren, één lijn trekken en ondermijning voorkomen.

Door ervaringen niet te delen, houden we agressie en geweld in stand en lopen collega’s onnodig risico. Dus meld geweld en praat erover. Dan houden we het bestuurlijke en ambtelijke werk veilig voor elkaar en voorkomen we willekeur in beslissingen.”

Een overzichtelijke infographic geeft voor verschillende fasen (preventie, reactie en nazorg) inzicht in de verschillende instrumenten en diensten die het Netwerk Weerbaar Bestuur biedt. De infographic is bedoeld voor bestuurders, volksvertegenwoordigers en de ambtelijke organisatie.